Ζητήσαμε από δύο ειδικούς, τον παθολόγο Γιώργο Παππά, συγγραφέα και συντάκτη των δημοφιλών «Ημερολόγιων κορωνοϊού» και τον Δρ Μοριακής Βιολογίας στον Πανεπιστήμιο του Οντάριο, Γιάννη Πρασσά, να μας αναλύσουν την εξέλιξη της πανδημίας και να απαντήσουν στο ερώτημα: Πόσο επικίνδυνη είναι η «Κράκεν» και πόσο πρέπει να μας ανησυχεί;

Η πανδημία συνεχίζεται, ο ιός εξελίσσεται και συνεχίζει να βρίσκεται βήματα μπροστά μας, σημειώνουν ειδικοί με τους οποίους μίλησε η «Κ» σχετικά με την εμφάνιση της μετάλλαξης XBB.1.5 («Κράκεν») στην Ελλάδα. 

Πρόκειται για μια εξαιρετικά μεταδοτική έκδοση της παραλλαγής Όμικρον, που εξαπλώθηκε γρήγορα στις ΗΠΑ και άρχισε να αυξάνει τη διασπορά της παντού. Η υποπαραλλαγή αυτή εντοπίστηκε για πρώτη φορά στην Πολιτεία της Νέας Υόρκης το φθινόπωρο.

Αυτή τη στιγμή αποτελεί περίπου το 28% των περιπτώσεων στις ΗΠΑ. Είναι μια εκδοχή του ιού που φαίνεται ικανή να αποφύγει καλύτερα τις άμυνες του ανοσοποιητικού και να εισβάλει στα κύτταρα, με ορισμένους ειδικούς να τον αποκαλούν ως την πιο μεταδοτική παραλλαγή μέχρι τώρα.

Ζητήσαμε από δύο ειδικούς, τον παθολόγο Γιώργο Παππά, συγγραφέα και συντάκτη των δημοφιλών «Ημερολόγιων κορωνοϊού» και τον Δρ Μοριακής Βιολογίας στον Πανεπιστήμιο του Οντάριο, Γιάννη Πρασσά, να μας αναλύσουν την εξέλιξη και να απαντήσουν στο ερώτημα: Πόσο επικίνδυνη είναι η «Κράκεν» και πόσο πρέπει να μας ανησυχεί.

Γιώργος Παππάς: Ο ιός βρίσκεται βήματα μπροστά

«Είναι μια ακόμη παραλλαγή επόμενης γενεάς του Όμικρον, που εμφανίζει πλεονεκτήματα που μπορούν να επιτρέψουν την επικράτησή του: συγκεκριμένα, εμφανίζει (όπως κατέδειξε η ομάδα του πάντα αξιόπιστου Yunlong Cao) μεγαλύτερη συνάφεια με τον υποδοχέα του ιού στο ανθρώπινο σώμα, σε σχέση με το τρέχον στέλεχος που επικρατεί. Συνεπώς, έχει την ικανότητα να το εκτοπίσει και να κυριαρχήσει. 

Ταυτόχρονα, εμφανίζει ανάλογη του τρέχοντος επικρατούντος στελέχους ικανότητα να διαφεύγει της ανοσίας που απέκτησε κανείς από τον εμβολιασμό ή/και λοίμωξη, (ακόμη και από συνδυασμό εμβολιασμού και λοίμωξης από τα στελέχη Όμικρον ΒΑ.5, που κυριάρχησε στην Ελλάδα το δεύτερο μισό του 2022, και του BF.7 που κυριαρχεί στην Κίνα). 

Ο συνδυασμός των δύο αυτών παραμέτρων σημαίνει ότι η επικράτηση του στελέχους θα σημαίνει περαιτέρω μολύνσεις και επαναμολύνσεις και συντήρηση αλυσίδων μετάδοσης στην κοινότητα, που τροφοδοτούν τους 20 νεκρούς της Ελλάδας καθημερινά, περιορίζουν την ζωή και τις άλλες θεραπείες ανοσοκατασταλμένων, και αυξάνουν τον αριθμό των ανθρώπων που πάσχουν από Long Covid. Δεν έχουμε πάντως στοιχεία που να υποδηλώνουν ότι το στέλεχος προκαλεί βαρύτερη νόσο των προηγουμένων, επί του παρόντος. 

Πόσο γρήγορα και μαζικά θα επικρατήσει; Αυτό εξαρτάται από ιδιαιτερότητες κάθε χώρας. 

Η εμφάνιση του Κράκεν υποδηλώνει το προφανές: ότι η πανδημία συνεχίζεται και ο ιός εξελίσσεται και συνεχίζει να βρίσκεται βήματα μπροστά μας. Είναι χαρακτηριστικό ότι το συγκεκριμένο στέλεχος καθιστά άχρηστο, πριν καλά καλά ακόμη χρησιμοποιηθεί, το ρινικό μονοκλωνικό αντίσωμα πρόληψης και θεραπείας που άρχισαν να χρησιμοποιούν οι Κινέζοι, το SA58. 

Γιάννης Πρασσάς: Κρύβεται από τα εξουδετερωτικά αντισώματα

Το XBB. 1.5 είναι μια νέα υποπαραλλαγή του COVID-19 που εντοπίστηκε για πρώτη φορά τον Οκτώβριο και εξαπλώνεται ραγδαία πλέον σε παρά πολλές χώρες, εκτοπίζοντας τις άλλες κατά τόπους παραλλαγές. Από ό,τι φαίνεται θα αποτελεί το επόμενο πλανητικό κύμα SARS-COV2 που θα σαρώσει τις κοινότητες μας.

Η ταχεία επικράτηση της παραλλαγής αυτής οφείλεται κυρίως στην ικανότητα του ίου να κρύβεται πολύ καλά από τα υπάρχοντα εξουδετερωτικά μας αντισώματα, κάτι που μας κάνει όλους ξανά πολύ πιο ευάλωτους σε πιθανή επαναμόλυνση (ακόμη και αν μολυνθήκαμε πρόσφατα με κάποια άλλη παραλλαγή). Αυτό δεν σημαίνει ότι χάνουμε εντελώς την προστασία που έχουμε κερδίσει από τους προηγούμενους εμβολιασμούς μας (ή από προηγούμενη εν δυνάμει επικίνδυνη επιμόλυνση). 

Υπάρχουν γραμμές άμυνας που συνεχίζουν να μας προστατεύουν από την πιθανότητα σοβαρής νόσησης μετά από πιθανή μόλυνση (γι’ αυτό και δεν αναμένουμε να ξαναδούμε στις ΜΕΘ οριακές καταστάσεις με πάνω από 500-600 εισαγωγές. Σημείωση: Η παραλλαγή αυτή, μπορεί να μην δείχνει εγγενώς πιο βλαβερή από τα υπάρχοντα στελέχη, αλλά επίσης ΔΕΝ είναι ηπιότερη από την αρχική παραλλαγή του ίου που είχε γονατίσει ολόκληρες περιοχές πχ στο Μπέργκαμο μετά από λίγες εβδομάδες ανεμπόδιστης κυκλοφορίας. Ο λόγος που πλέον δεν βλέπουμε να γονατίζουν οι ΜΕΘ είναι γιατί έχουμε αλλάξει εμείς, όχι ο ιός).

Αλλά, όπως έχουμε ξαναπεί, οι γραμμές αυτές φθίνουν κάπως με τον χρόνο (όχι σε όλους με τον ίδιο ρυθμό) και γι’ αυτό ο επαναληπτικός εμβολιασμός (όλων, αλλά ειδικά των μεγαλύτερων) είναι η ασφαλέστερη επιλογή να μειώνουμε διαρκώς το πακετάκι προσωπικού ρίσκου που μας αναλογεί. Αυτό που είναι σίγουρο, είναι ότι κάθε φορά που ο SARS-COV2 θα σαρώνει την κοινότητα μας, με οποιαδήποτε παραλλαγή του, θα αφήνει πίσω του σοβαρή ζημιά τόσο σε θανάτους (εξακολουθούμε να χάνουμε μεγάλο αριθμό συμπολιτών κάθε εβδομάδα), αλλά και θα έχει σιωπηλά σπρώξει ακόμη περισσότερους ανθρώπους σε μονοπάτια μακροχρονίων παθήσεων.

Και αυτό, η συνολική μακροχρόνια επίπτωση των ενδημικών ιώσεων είναι που προσωπικά με ανησυχεί.

Το βασικό πρόβλημα είναι ότι δεν έχει ‘πειστεί’ ο κόσμος ότι η συμβίωση με τους ιούς έχει μεγάλο κόστος για τις κοινωνίες μας συνολικά (κόστος μεγάλο σε οικονομία, σε χαμένη υγεία και σε χαμένη ποιότητα ζωής). Ένα μεγάλο κόστος που άφορα την καθεμιά και τον καθένα μας και το οποίο το πληρώνουμε αδρά εν τέλει  με μακροχρόνιες παθήσεις (αυτοάνοσα, καρκίνους, νευροεκφυλιστικά κτλ). Αυτό το κόστος, που ήταν ήδη μεγάλο προ πανδημίας, στην μετά-SARS2 εποχή θα είναι σίγουρα σημαντικά μεγαλύτερο (το πόσο ακριβώς μεγαλύτερο θα το μάθουμε στην πορεία αλλά τα σημάδια είναι ανησυχητικά).

«Μπορούμε να επιτύχουμε ως κοινότητες σημαντικό, *διατηρήσιμο* περιορισμό των ενδημικών μολύνσεων από αερομεταδιδομενους ιούς με τρόπο που δεν θα μειώνει τις ελευθερίες και την ποιότητα ζωής των πολιτών;». Αυτό θα έπρεπε να αποτελεί βασικό ερώτημα και αίτημα όλων των πολιτών (αν ήξεραν το πόσο κόστος πληρώνουν και οι ίδιοι από την ανοιχτή συμβίωση μας με τους ιούς).

Η απάντησή δεν είναι εύκολη, ειδικά όταν μιλάμε για υπερμεταδοτικούς ιούς, και γι’ αυτό η όλη συζήτηση πρέπει να γίνει με νηφαλιότητα και με σεβασμό στη γνώμη των πλέον ειδικών που έχουμε. Αλλά οφείλουμε μπροστά στο μεγάλο διακύβευμα να το προσπαθήσουμε. Η τεχνολογική φαρέτρα μας έχει κάποια εργαλεία που δυστυχώς δεν έχουν χρησιμοποιηθεί σχεδόν καθόλου, όπως ο συστηματικός καθαρισμός του αέρα και η ευρεία πληθυσμιακή χρήση ‘δωρεάν’ διαγνωστικών τεστ. Υπάρχουν επίσης άλλες τεχνολογίες οι οποίες θα μπορούσαν να παίξουν σημαντικότατο ρόλο, όπως η ανάπτυξη και ευρεία χρήση περισσότερο ‘αποστειρωτικών’ εμβολίων, αλλά που δυστυχώς έχουν μείνει σχετικά πίσω λόγω έλλειψης σοβαρής χρηματοδότησης (πχ ενδορινικά εμβόλια).

Αλλά ακόμη και αν τα είχαμε όλα αυτά τα εργαλεία (αποστειρωτικά εμβόλια, άφθονα δωρεάν τεστ on demand και εγκαταστάσεις φίλτρων αέρα σε όλους τους χώρους συνωστισμού) θα ήταν αρκετά να απαλλαγούμε από τους ενδημικούς βραχνάδες μια και καλή; Από μονά τους, μάλλον όχι. Θα έπρεπε προφανώς να υπάρχει μεγάλη συμμετοχή των πολιτών στην προσπάθεια αυτή. Η Δημοσιά Υγεία αποτελεί διακύβευμα όλων μας και απαραίτητη προϋπόθεση υπεράσπισης της αποτελεί η διαρκής συμμετοχή όσο το δυνατόν περισσότερων.

Και ο μόνος τρόπος για να το πετύχεις αυτό είναι η καλύτερη ‘παιδεία’ στις αρχές της δημοσιάς υγείας. Από εκεί έπρεπε να ξεκινήσουμε και είναι πραγματικά θλιβερό που δεν έχει γίνει σχεδόν τίποτα ως προς αυτό στα εκπαιδευτικά μας συστήματα. Αν δεν ξεκινήσουμε από εκεί, ώστε όλο και περισσότεροι να βλέπουν το πρόβλημα τότε δυστυχώς όλες οι λύσεις θα προκύπτουν ως εξαναγκασμοί χωρίς λόγο. Χρειαζόμαστε την κρίσιμη μάζα ενημερωμένη για να μπορεί στο μέλλον να ασκηθεί η απαραίτητη πολίτικη πίεση για τις αλλαγές που πρέπει να γίνουν.

Πηγή: kathimerini.gr

• Ετικέτες κορονοϊός, μετάλλαξη XBB.1.5 Κράκεν