Τα νεφρά παίζουν πολύ κρίσιμο ρόλο στον οργανισμό. Η δουλειά τους είναι να απομακρύνουν τα απόβλητα και την περίσσεια υγρών από το αίμα. Ελέγχουν επίσης την ποσότητα των θρεπτικών συστατικών στο σώμα, όπως το νάτριο, το κάλιο, ο φώσφορος και το ασβέστιο.

Κάποιες παθήσεις υγείας μπορεί να προκαλέσουν δυσλειτουργία των νεφρών. Χωρίς θεραπεία, το πρόβλημα εξελίσσεται σε νεφρική ανεπάρκεια, λέει η δρ. Cassandra Kovach, νεφρολόγος στην Cleveland Clinic. “Οι δύο κύριες αιτίες της χρόνιας νεφρικής νόσου είναι η υπέρταση και ο διαβήτης, τα οποία μπορούν να προληφθούν”, εξηγεί.

Ακολουθεί μια ματιά σε μερικές από τις πιο κοινές αιτίες νεφρικής νόσου και πώς μπορείτε να προστατευθείτε από αυτές.

Νεφρική νόσος: Πιθανή αιτία ο διαβήτης τύπου 1 ή 2

Ο διαβήτης είναι η νούμερο ένα αιτία νεφρικής ανεπάρκειας στις ΗΠΑ. Περίπου το ένα τρίτο όλων των ενηλίκων με διαβήτη έχουν επίσης νεφρική νόσο. “Όταν έχετε πάρα πολύ γλυκόζη στο αίμα, με την πάροδο του χρόνου βλάπτει τόσο τα αιμοφόρα αγγεία όσο και τα φίλτρα στα νεφρά”, εξηγεί η δρ. Kovach. Τελικά, τα νεφρά σας μπορεί να καταστραφούν τόσο πολύ, ώστε να μην μπορούν πλέον να κάνουν τη δουλειά που θα έπρεπε.

Εάν έχετε διαβήτη, θα πρέπει να ελέγχετε τα ούρα σας τουλάχιστον μία φορά το χρόνο, για τα επίπεδα πρωτεΐνης, λέει η δρ. Kovach. Θα πρέπει επίσης να ελέγχετε τακτικά την αρτηριακή σας πίεση για να βεβαιωθείτε ότι δεν είναι αυξημένη, καθώς αυτό αυξάνει επίσης τις πιθανότητές σας να αναπτύξετε νεφρική νόσο. Να είστε σε επιφυλακή για σημάδια από κατακράτηση υγρών (που μπορεί να υποδηλώνει πρώιμη νεφρική νόσο), όπως αύξηση βάρους, πρήξιμο στον αστράγαλο και αυξημένη ανάγκη για ούρηση τη νύχτα.

Αλλά είναι επίσης σημαντικό να βεβαιωθείτε ότι έχετε αυστηρό έλεγχο του διαβήτη σας. “Ο διαβήτης είναι ένας από τους πιο τροποποιήσιμους παράγοντες κινδύνου”, τονίζει ο δρ. David Goldfarb, επικεφαλής Νεφρολογίας στο NYU Langone Health.

Σωματικό βάρος

Μια μελέτη που δημοσιεύτηκε στο περιοδικό Lancet το 2018, για παράδειγμα, έδειξε ότι περίπου τα μισά άτομα με διαβήτη τύπου 2 που υποβλήθηκαν σε εντατικό πρόγραμμα διαχείρισης βάρους παρουσίασαν πλήρη ύφεση. Η αυστηρή δίαιτα είναι κάτι δύσκολο για όλους. Προσπαθήστε απλά να ακολουθείτε υγιεινή διατροφή και να ασκείστε τις περισσότερες ημέρες της εβδομάδας. Ακόμα και το γρήγορο περπάτημα μπορεί να σας βοηθήσει. Ο γιατρός σας θα ελέγχει επίσης τακτικά την A1C σας, η οποία είναι μια εξέταση αίματος που δείχνει το μέσο επίπεδο γλυκόζης στο αίμα τους τελευταίους τρεις μήνες. Για τους περισσότερους, ο στόχος είναι κάτω από 7%.

Υπέρταση

Η υψηλή αρτηριακή πίεση είναι η δεύτερη κύρια αιτία νεφρικής ανεπάρκειας στις ΗΠΑ μετά τον διαβήτη.

Η υπέρταση μπορεί να βλάψει τα αιμοφόρα αγγεία στα νεφρά, ώστε να μην λειτουργούν καλά. Τότε τα νεφρά δεν απομακρύνουν επαρκώς τα απόβλητα και τα επιπλέον υγρά από το σώμα σας. Το επιπλέον υγρό στα αιμοφόρα αγγεία μπορεί στη συνέχεια να αυξήσει ακόμη περισσότερο την αρτηριακή πίεση, δημιουργώντας έναν επικίνδυνο φαύλο κύκλο, εξηγεί ο δρ. Goldfarb.

Εάν η πίεσή σας είναι υψηλή (οτιδήποτε πάνω από 120/80 θεωρείται υπέρταση) πρέπει να κάνετε κάποιες αλλαγές στον τρόπο ζωής:

• βεβαιωθείτε ότι έχετε ένα υγιές βάρος
• γυμναστείτε
• ακολουθείτε μια διατροφή για την καρδιά, χαμηλή σε νάτριο, όπως η μεσογειακή -διατροφή
• μην καπνίζετε

Φάρμακα

Εάν έχετε διαγνωστεί με νεφρική νόσο και έχετε ήδη υπέρταση, ο γιατρός σας θα λάβει πιο επιθετικά μέτρα για να την ελέγξει. Τα καλά νέα είναι ότι δύο τύποι φαρμάκων για την μείωση της αρτηριακής πίεσης (οι αναστολείς του μετατρεπτικού ενζύμου της αγγειοτενσίνης και οι αναστολείς των υποδοχέων της αγγειοτενσίνης) λειτουργούν καλά τόσο στην μείωση της αρτηριακής πίεσης, όσο και στην επιβράδυνση της εξέλιξης της νεφρικής νόσου, λέει ο δρ. Goldfarb. Δεν είναι ασυνήθιστο για τα άτομα και με τις δύο παθήσεις να χρειάζονται τουλάχιστον δύο φάρμακα για τον έλεγχο της υπέρτασης, σημειώνει ο ίδιος. Ο γιατρός σας μπορεί επίσης να συνταγογραφήσει ένα διουρητικό, το οποίο είναι ένα φάρμακο που βοηθά τα νεφρά σας να αφαιρέσουν υγρά από το αίμα, ενώ μειώνει επίσης την αρτηριακή σας πίεση.

Σπειραματονεφρίτιδα

Αυτή είναι η τρίτη πιο κοινή αιτία νεφρικής νόσου. Είναι μια φλεγμονή των φίλτρων του νεφρού (γνωστά και ως σπειράματα). Υπάρχουν δύο είδη: οξεία και χρόνια. “Η οξεία λοίμωξη μπορεί να εμφανιστεί μετά από βακτηριακή λοίμωξη, όπως ο στρεπτόκοκκος, ή ακόμη και να προκληθεί από μια αυτοάνοση ασθένεια, όπως ο λύκος”, εξηγεί ο δρ. Robert Greenwell, επικεφαλής νεφρολογίας στο Mercy Medical Center στη Βαλτιμόρη.

Τα σημάδια περιλαμβάνουν:

• πρήξιμο στο πρόσωπο, ειδικά το πρωί
• αίμα στα ούρα
• μειωμένη συχνότητα ούρησης

Η χρόνια σπειραματονεφρίτιδα είναι λίγο διαφορετική. Μπορεί να είναι κληρονομική, ή μπορεί επίσης να προκληθεί από αυτοάνοσο νόσημα, προσθέτει ο δρ. Greenwell. Αυτά τα συμπτώματα είναι παρόμοια με εκείνα της νεφρικής ανεπάρκειας, όπως

• πρωτεΐνη στα ούρα
• πρήξιμο στους αστραγάλους
• συχνότερη ούρηση τη νύχτα

Εάν παρατηρήσετε οποιοδήποτε από αυτά τα συμπτώματα ειδικά μετά από βακτηριακή λοίμωξη, όπως ο στρεπτόκοκκος, επισκεφθείτε αμέσως τον γιατρό σας. “Όταν μιλάμε για οξεία σπειραματονεφρίτιδα, ο χρόνος είναι πολύ σημαντικός”, τονίζει ο δρ. Greenwell. Μπορεί να χρειαστείτε προσωρινή αιμοκάθαρση, για να βοηθήσετε στην απομάκρυνση του επιπλέον υγρού και στην πρόληψη της νεφρικής ανεπάρκειας. Εάν τα συμπτώματά σας εξελίσσονται πολύ γρήγορα, μπορεί να χρειαστείτε πλασμαφαίρεση, για να αφαιρεθούν οι επιβλαβείς πρωτεΐνες.

Πολυκυστική νεφρική νόσος

Αυτή είναι μια γενετική διαταραχή που προκαλεί κύστεις στα νεφρά. Με την πάροδο του χρόνου, οι κύστεις εμποδίζουν την λειτουργία των νεφρών. Συνήθως δεν αναπτύσσεται πριν την ενηλικίωση.

Τις περισσότερες φορές, δεν θα παρατηρήσετε συμπτώματα, έως ότου οι νεφρικές κύστεις είναι αρκετά μεγάλες (πάνω από 1 cm). “Τότε θα νιώθετε αρκετά φουσκωμένοι και μπορεί να έχετε απώλεια όρεξης, επειδή τα νεφρά αρχίζουν να πιέζουν τα πεπτικά όργανα”, λέει ο δρ. Richard Glassock, καθηγητής στην Ιατρική Σχολή David Geffen του UCLA και πρώην πρόεδρος τόσο της Αμερικανικής Εταιρείας Νεφρολογίας όσο και του Εθνικού Ιδρύματος Νεφρού των ΗΠΑ.

Άλλα προειδοποιητικά σημάδια περιλαμβάνουν:

• πόνος στην πλάτη ή στα πλευρά
• αίμα στα ούρα
• πονοκέφαλοι
• υπέρταση
• πέτρες στα νεφρά

Εάν έχετε συγγενή πρώτου βαθμού που διαγνώστηκε με τη νόσο, τότε θεωρείστε κι εσείς αυξημένου κινδύνου και θα πρέπει να μιλήσετε με τον γιατρό σας.

Αντιμετώπιση

Η θεραπεία συνήθως περιλαμβάνει φαρμακευτική αγωγή για την υπέρταση και την επιβράδυνση της εξέλιξης της νεφρικής νόσου, καθώς και μια διατροφή χαμηλή σε νάτριο, λέει ο δρ. Glassock. Ο γιατρός σας μπορεί επίσης να σας συνταγογραφήσει τολβαπτάνη, έναν τύπο φαρμάκου που είναι γνωστός ως ανταγωνιστής των υποδοχέων της βαζοπρεσίνης, η οποία επιβραδύνει τον ρυθμό της νόσου.

Αποφράξεις των νεφρών

Τέτοιες μπορεί να είναι πέτρες στα νεφρά, ή διόγκωση προστάτη λέει ο δρ. Kovach. «Μερικές φορές, αυτά μπορούν να εμποδίσουν την αποστράγγιση των ούρων από έναν από τους νεφρούς σας, γεγονός που προκαλεί πρήξιμο των νεφρών”. Το κύριο σύμπτωμα είναι ο πόνος στα πλευρά, ή στην πλάτη. Αλλά μπορεί να παρατηρήσετε πόνο όταν ουρείτε, ενώ αυξάνεται και η συχνότητα ούρησης. Μερικές φορές, μπορεί επίσης να έχετε ναυτία και πυρετό, εάν τα συσσωρευμένα ούρα μολυνθούν, σημειώνει ο δρ. Kovach.

Αντιμετώπιση

Πιθανώς θα χρειαστείτε εξετάσεις ούρων και αίματος για βακτήρια, ή λοίμωξη, καθώς και εξετάσεις νεφρών για τυχόν πέτρες. Ίσως κάνετε και υπερηχογράφημα νεφρών. Η θεραπεία εστιάζεται κυρίως στην υποκείμενη αιτία. Εάν πρόκειται για λοίμωξη, αυτό σημαίνει αντιβιοτικά, και εάν έχετε πέτρες στα νεφρά, μπορεί να σημαίνει φάρμακα και ακόμη και χειρουργική επέμβαση. Μπορεί, επίσης, να υποβληθείτε σε απλή επέμβαση αποστράγγισης των ούρων από την ουροδόχο κύστη μέσω ενός καθετήρα. “Το κλειδί είναι να αντιμετωπιστεί το συντομότερο δυνατό, για να αποφευχθεί οποιαδήποτε μόνιμη βλάβη στα νεφρά”, λέει ο δρ. Kovach.

Πηγή: health.com

• Ετικέτες θεραπεία, νεφρική νόσος