Οικοψυχολογία: πως σχετίζονται οι ψυχικές ασθένειες με το περιβάλλον

Η οικοψυχολογία είναι ένας τομέας που αναπτύχθηκε τα τελευταία 20 χρόνια. Το θέμα μελέτης της είναι το πως διαδρά το άτομο με το περιβάλλον του, εσωτερικό και εξωτερικό, μέχρι το ποιες δύναται να είναι οι επιρροές περιβαλλοντικών φαινομένων, όπως η κλιματική αλλαγή.

Η οικοψυχολογία προωθεί μορφές θεραπείας πιο οικοκεντρικές και που αφορούν το σύνολο της κοινωνίας. Διατηρεί επίσης έναν διάλογο με την αρχιτεκτονική-οικοαρχιτεκτονική συγκεκριμένα, για τη βελτίωση των συνθηκών ψυχικής υγείας στα αστικά περιβάλλοντα.

Μέχρι πρόσφατα γνωρίζαμε πως συγκεκριμένες ψυχικές ασθένειες έχουν γονιδιακό χαρακτήρα. Οι έρευνες όμως τείνουν προς την ιδέα πως το περιβάλλον παίζει σημαντικό ρόλο σε αυτές. Παραδείγματος χάριν στα ομοζυγωτικά δίδυμα, βάσει των ερευνών του Fisher και μετέπειτα, υπάρχει λιγότερο από 50% πιθανότητα αν παρουσιάσει το ένα παιδί σχιζοφρένεια να μη παρουσιάσει και το άλλο. Την ίδια εποχή, έρευνες παρουσιάζουν πως η γέννηση σε πόλη, όπως σημειώνεται το 1930 από τους Robert E. Lee Faris και H. Warren Dunham, αυξάνει τα ποσοστά παρουσίασης σχιζοφρένειας, το ίδιο η θερμοκρασία, το στρες και οι επιπλοκές στη γέννα.

Οι παραπάνω παράγοντες επηρεάζουν και την φυσική κατάσταση, αυξάνοντας τα επίπεδα άγχους στο σώμα και επηρεάζοντας τις ώρες ύπνου, παράγοντες που φαίνεται να σχετίζονται με διάφορες μορφές ψυχικών ασθενειών και κυρίως της κατάθλιψης.

Όσον αφορά τη θερμοκρασία, τα θερμικά κύματα αυξάνουν τη νοσηρότητα και των χρηστών υπηρεσιών ψυχικής υγείας, σε ορισμένες περιπτώσεις δραματικά, και με ένα όριο μόνο 26,7° C, πάνω από το οποίο οι εισαγωγές αυξάνονται σημαντικά. Ειδικά για οργανικές ψυχικές διαταραχές όπως άνοια, συναισθηματική διαταραχή, νευρολογικές διαταραχές που σχετίζονται με το άγχος, σωματοπάθειες, και διαταραχές ψυχολογικής ανάπτυξης (Hansen et al. 2008). Ρόλο παίζουν βέβαια και ατομικοί παράγοντες, όπως η ηλικία και η καταγωγή του ατόμου, στο εύρος των θερμοκρασιών που νιώθει άνετα. Μεγάλο ποσοστό του πληθυσμού με χαμηλό εισόδημα ζει σε θερμοκρασίες κάτω απ’ το επιτρεπτό. Οι χαμηλές θερμοκρασίες συνδέονται με ασθένειες σωματικές, όπως πνευμονία, αυξημένη πίεση, άσθμα, βρογχίτη και πονοκεφάλους και ψυχιατρικές διαταραχές που συνδέονται με το άγχος, όπως κατάθλιψη και αγχώδης διαταραχές.

Το φως φαίνεται να επηρεάζει εξίσου τις συγκεκριμένες διαταραχές. Η προτίμηση υπέρ του φυσικού φωτός, η ύπαρξη παραθύρων σ’ έναν χώρο και τα φυσικά τοπία έναντι των αστικών παρουσιάζουν μια συσχέτιση με τα επίπεδα άγχους, καθώς η έλλειψη του δύναται να οδηγήσει σε 40% – 60% αύξησης των επιπέδων άγχους.

Υπάρχουν βέβαια και άλλοι παράγοντες, όπως ο εξαερισμός και η ποιότητα του αέρα ένος χώρου, εξωτερικού ή εσωτερικού, οι οποίοι επηρέαζουν την υγεία βάσει ερευνών. Οι λύσεις που προωθούνται εκτείνονται σ’ ένα φάσμα ανάπτυξης των σχέσεων με τη φύση και βελτίωσης του αστικού περιβάλλοντος με την κατασκευή καλύτερης ποιότητας κτηρίων και εξωτερικών χώρων.

Πηγή: maxmag.gr