Ένα από τα αγαπημένα παιχνίδια των παιδιών είναι οι κούκλες. Όλες οι κούκλες δεν είναι ίδιες αλλά υπάρχει μια μεγάλη ποικιλία. Διαφοροποιούνται τόσο στο μέγεθος, στο σχήμα, στο υλικό από το οποίο έχουν κατασκευαστεί όσο και στις ιδιότητες. Κάποιες από αυτές γίνονται γνωστές μέσα από την τηλεόραση. Έτσι γεννιέται και η επιθυμία των παιδιών για να τις αποκτήσουν. Ωστόσο δεν συναντάμε συχνά κούκλες οι οποίες να έχουν κάποια ιδιαιτερότητα ώστε να απευθύνονται και στα παιδιά με αναπηρίες για να μην νιώθουν μειονεκτικά αλλά και σε όλα τα υπόλοιπα παιδιά ώστε να είναι πιο ευαισθητοποιημένα και συνηθισμένα στα «ξεχωριστά» αυτά άτομα.

Τον Απρίλιο του 2015 μια ομάδα γονέων στο Ηνωμένο Βασίλειο δημιούργησε την ηλεκτρονική εκστρατεία στα social media «Τoy Like Me» ζητώντας από γονείς παιδιών με αναπηρίες να τροποποιήσουν τα παιχνίδια τους, προσθέτοντας συσκευές και βοηθήματα ώστε να ανταποκρίνονται στην πραγματικότητα των παιδιών. Στόχος της εκστρατείας ήταν να «γιορτάσει την αναπηρία στα παιχνίδια και να ζητήσει από την παγκόσμια βιομηχανία παιχνιδιών να εκπροσωπεί καλύτερα τα 150 εκατομμύρια παιδιά με αναπηρία σε όλο τον κόσμο» και αυτό δεν άργησε να πραγματοποιηθεί.

Στην αρχή οι γονείς άρχισαν να στέλνουν φωτογραφίες με αυτοσχέδια τροποποιημένα παιχνίδια, όπως της εικόνας:

Η  εκστρατεία έγινε viral στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης. Έπειτα, η βρετανική εταιρία Makies κυκλοφορεί για πρώτη φορά νέα σειρά παιχνιδιών με ειδικές ανάγκες! Η εταιρία Makies χρησιμοποιεί 3D εκτυπώσεις και δημιουργεί ακουστικά βαρηκοΐας, πατερίτσες και κούκλες με σημάδια στο πρόσωπο. Οι κούκλες της εταιρίας είναι πλήρως προσαρμόσιμες, δηλαδή τα παιδιά μπορούν να παραγγείλουν κούκλες με σημάδια, ακόμα και σκυλιά – οδηγούς που μοιάζουν με τα δικά τους.

Μια ανάλογη πρωτοβουλία ανέλαβε η Amy Jandrisevits.

H Amy Jandrisevits, έχοντας δουλέψει για χρόνια σε μονάδα παιδιατρικής ογκολογίας ως κοινωνική λειτουργός, γνωρίζει πολύ καλά την ψυχολογία του παιδιού με προβλήματα υγείας και αναπηρίας. Έτσι, αποφάσισε να κάνει κάτι προκειμένου αυτά τα παιδιά, ανεξαρτήτου φύλου, εθνικότητας, ηλικίας και σωματότυπου να νιώσουν ότι δεν είναι μόνα τους, ότι ανήκουν κάπου.

Άρχισε λοιπόν να φτιάχνει πάνινες κούκλες, γνωστές και ως «A Doll like you», οι οποίες ήταν (και είναι) πανομοιότυπες με τα παιδιά που τις αποκτούν. Οι κούκλες αυτές είναι custom-made για κάθε παιδάκι στο οποίο απευθύνονται και στην ουσία αποτελούν σωσίες τους. Αφού η δημιουργός λάβει κάποιο αίτημα, περνά πολύ χρόνο παρατηρώντας όλες τις λεπτομέρειες και τα χαρακτηριστικά του παιδιού που έχουν να κάνουν με την εθνικότητα, το χρώμα του δέρματος και τα εξωτερικά χαρακτηριστικά. Μπορεί να της πάρει μέχρι και 7 ώρες για να ολοκληρώσει μια κούκλα, όμως το αποτέλεσμα που θα δει στα πρόσωπο των παιδιών όταν κρατήσουν τη δική τους κούκλα, είναι η ανταμοιβή της.

Η Amy επισημαίνει:

«Όσα χρόνια δούλευα με παιδιά στην παιγνιοθεραπεία, χρησιμοποιούσα κούκλες, ώστε να τα βοηθάω να εκφράζονται. Είναι δύσκολο να λες σε ένα παιδί, ότι είναι όμορφο, αλλά να μην βλέπει τίποτε γύρω του που να του μοιάζει. Θα κάνω τα αδύνατα δυνατά ώστε η κούκλα να φτάσει στα χέρια των παιδιών. Δεν πρόκειται μόνο για δουλειά. Αυτό θεωρώ ότι είναι το σωστό.

Κάθε κούκλα αφηγείται μια ιστορία και κάποιες από αυτές είναι σκληρές και αποκαρδιωτικές. Έχω το προνόμιο να γίνομαι μέρος των ιστοριών και είναι τιμή για εμένα να παίρνω μια ιδέα από τον κόσμο τους. Δεν το παίρνω καθόλου αψήφιστα. Πρέπει να αντιμετωπίζουμε το κάθε παιδί ως έργο τέχνης – ως ένα αριστούργημα. Μπορεί η κατασκευή μιας κούκλας να είναι μια μορφή τέχνης, ο πραγματικός καμβάς όμως είναι το παιδί.».

Μέχρι στιγμής έχει φτιάξει πάνω από 300 κούκλες και απώτερος στόχος της είναι να μπορέσει η επιχείρησή της να μετατραπεί σε μη κερδοσκοπικό οργανισμό. Η σελίδα GuFundMe την ανέδειξε, ως «ήρωα».

Μετά τη διάκριση αυτή, η Amy απάντησε:

«Είναι τιμή για εμένα να αναγνωρίζομαι για τον κόπο για κάτι που αγαπώ τόσο πολύ ΚΑΙ είναι υπέροχο που υπάρχουν και άλλοι εκεί έξω που επίσης πιστεύουν στη δύναμη της αντιπροσώπευσης. Από τη μια μεριά οι κούκλες επικυρώνουν τους πραγματικούς ανθρώπους που απεικονίζουν. Και από την άλλη, αποτελούν έναν χειροπιαστό τρόπο να μοιράζουμε καλοσύνη και να επιδεικνύουμε την αποδοχή. Τα παιδιά αυτά είναι τέλεια, όπως ακριβώς είναι!»

Επιπλέον μια γνωστή σε όλους μας κούκλα, η Barbie, χρησιμοποιεί για πρώτη φορά αναπηρικό αμαξίδιο ή έχει ένα προσθετικό μέλος.

Και όμως, η κούκλα – «σύμβολο» της αρτιμέλειας και της αψεγάδιαστης ομορφιάς μας εξοικειώνει με  την αναπηρία. Η αγαπημένη ξανθιά εκατομμυρίων κοριτσιών στον κόσμο κυκλοφορεί στην αγορά σε δύο ακόμα «εκδοχές». Στη μια έχει το δικό της αναπηρικό αμαξίδιο, ενώ στην άλλη έχει ένα προσθετικό μέλος.

Σε ανάρτηση της Mattel -κατασκευάστριας εταιρείας της Barbie- στο Instagram αναφέρεται:

«Στο πέρασμα των χρόνων, η σειρά Barbie έχει εξελιχθεί στο να γίνει πιο στοχαστική σχετικά με τον κόσμο που τα κορίτσια βλέπουν γύρω τους. Είμαστε ενθουσιασμένοι που θα μπορούμε να διευρύνουμε αυτό που προσφέρουμε, ώστε να είναι η πιο ποικίλη σειρά από κούκλες στον κόσμο, μια σειρά που δεν θα αποκλείει κανέναν».

Αυτή δεν είναι η πρώτη φορά που η εταιρεία παιχνιδιών προσπαθεί να έρθει πιο κοντά στους ανθρώπους με αναπηρία. Το 1977, η Mattel παρουσίασε την Wheelchair Becky. Ο λόγος για μια φίλη της Barbie, που χρησιμοποιούσε αναπηρικό αμαξίδιο. Αποδείχθηκε ότι το αμαξίδιο δεν ήταν συμβατό με τα άλλα αξεσουάρ της κούκλας. Η εταιρεία προσπάθησε να την αναμορφώσει δίνοντάς της διαφορετικό αμαξίδιο και εμφανίζοντάς την με πιο κοντά μαλλιά, μιας και τα προηγούμενα πιάνονταν στις ρόδες του αμαξίδιου. Τελικά, η Wheelchair Becky έπαψε να κυκλοφορεί στο εμπόριο και επανεμφανίστηκε αργότερα – με εμπορική επιτυχία – ως Share-a-smile Becky.

Μία από τις νέες προσθήκες είναι και η κούκλα με λεύκη (πάθηση που χαρακτηρίζεται από τον τοπικό αποχρωματισμό του δέρματος), τον σχεδιασμό της οποίας υπέδειξε ειδικός δερματολόγος και μια κούκλα χωρίς μαλλιά.

Κλείνοντας αξίζει να αναφερθεί ότι πλέον από πολύ μικρή ηλικία τα παιδιά εξοικειώνονται με τη διαφορετικότητα και μαθαίνουν να τη σέβονται. Η αναπηρία δεν στιγματίζει τα άτομα, απλώς τα διαφοροποιεί και τα μετατρέπει σε πρότυπα για όλους μας.

Πηγές που χρησιμοποιήθηκαν για το άρθρο αυτό:

Αυτή η γυναίκα φτιάχνει τις πιο ξεχωριστές κούκλες ειδικά για παιδιά με αναπηρίες! Ανακτήθηκε από amea-care.gr. (Τελευταία πρόσβαση 16/11/2020)

Η κούκλα Barbie μάς εξοικειώνει με την αναπηρία. Ανακτήθηκε από www.ert.gr/. (Τελευταία πρόσβαση 16/11/2020)

Ηλιάδη, Ι. (2020) “Μια κούκλα που μου μοιάζει” | Ξεχωριστές κούκλες για ξεχωριστά παιδιά. Ανακτήθηκε από boommag.gr/. (Τελευταία πρόσβαση 16/11/2020)

Κούκλες χωρίς μαλλιά, με προσθετικά μέλη και με λεύκη στη νέα κολεξιόν της Barbie για το 2020. Ανακτήθηκε από lifo.gr/. (Τελευταία πρόσβαση 16/11/2020)

«Μια κούκλα σαν εμένα»: Ξεχωριστές κούκλες για παιδιά με αναπηρίες (vid+pics). Ανακτήθηκε από mothersblog.gr. (Τελευταία πρόσβαση 16/11/2020)

Παπαδοπούλου, Χ. «Αληθινές» κούκλες (2015).  Ανακτήθηκε από artcuremagazine.wordpress.com/. (Τελευταία πρόσβαση 16/11/2020)

Πηγή: maxmag.gr

• Ετικέτες Toy like me, ΑΜΕΑ, πάνινες κούκλες