Το εσωτερικό του στόματός μας είναι το ιδανικό μέρος για να αναπτυχθούν βακτήρια: είναι σκοτεινό, είναι ζεστό, είναι υγρό και τα τρόφιμα και τα ποτά που καταναλώνετε τους παρέχουν θρεπτικά συστατικά. Όμως, όταν τα βλαβερά βακτήρια συσσωρεύονται γύρω από τα δόντια και τα ούλα μας, κινδυνεύετε να αναπτύξετε περιοδοντίτιδα, σημειώνουν οι ειδικοί, δηλαδή μόλυνση και φλεγμονή στα ούλα και στα οστά που περιβάλλουν τα δόντια μας. Και η ύπαρξη αυτών των συνθηκών στο στόμα μας μπορεί να επηρεάσει και το υπόλοιπο σώμα μας, σημειώνει η Κίμπερλι Μπρέι, καθηγήτρια στοματικής υγιεινής στο Πανεπιστήμιο του Μιζούρι-Κάνσας Σίτι.

Ένα ολοένα αυξανόμενο σώμα ερευνών, για παράδειγμα, έχει διαπιστώσει ότι η περιοδοντίτιδα σχετίζεται με μια γκάμα ασθενειών, ανάμεσα στις οποίες ο διαβήτης, οι καρδιακές παθήσεις, οι λοιμώξεις του αναπνευστικού και η άνοια. Το πώς ακριβώς τα βακτήρια του στόματος επηρεάζουν τη συνολική υγεία δεν έχει γίνει ακόμη πλήρως κατανοητό, διευκρινίζει η Μπρέι, καθώς η υφιστάμενη έρευνα είναι περιορισμένη. Όμως κάποιες ασθένειες σχετίζονται περισσότερο με τη στοματική υγεία από άλλες, λένε οι ειδικοί. 

Ασθένειες και στοματική υγιεινή

Περίπου το 47% των ανθρώπων από 30 ετών και άνω στις ΗΠΑ υποφέρουν από κάποια μορφή περιοδοντίτιδας, σύμφωνα με το Κέντρο Ελέγχου και Πρόληψης Νοσημάτων. Στα αρχικά της στάδια, όπου εμφανίζεται η ουλίτιδα, τα ούλα μπορεί είναι πρησμένα, κόκκινα, ευαίσθητα και να αιμοραγούν εύκολα. Αν όμως δεν αντιμετωπιστεί, η ουλίτιδα μπορεί να εξελιχθεί σε περιοδοντίτιδα, μια πιο σοβαρή εκδοχή της ασθένειας, στην οποία τα ούλα μπορεί να υποχωρήσουν, να μειωθεί το κόκαλο και τα δόντια να χαλαρώσουν ή ακόμα και να πέσουν. Όταν κάποιος έχει περιοδοντίτιδα, τα βακτήρια και τα τοξικά υποπροϊόντα τους ενδέχεται να μετακινηθούν από την επιφάνεια των δοντιών και των ούλων και να ενταχθούν στη ροή του αίματος, μέσω του οποίου μπορούν να φτάσουν σε διάφορα όργανα, λέει ο Ανάντα Π. Ντασαναγιάκι, καθηγητής επιδημιολογίας στο Τμήμα Οδοντιατρικής του Πανεπιστημίου της Νέας Υόρκης. Αυτό μπορεί να γίνει στη διάρκεια ενός καθαρισμού δοντιών ή της χρήσης οδοντικού νήματος, σημειώνει. Αν έχετε κάποια φλεγμονή στο στόμα την οποία δεν αντιμετωπίζετε θεραπευτικά, κάποιες από τις πρωτεΐνες που ευθύνονται γι’ αυτή τη φλεγμονή μπορεί να εξαπλωθούν στο σώμα, εξηγεί η Μπρέι, και δυνητικά να βλάψουν άλλα όργανα. 

Διαβήτης

Υπάρχουν αρκετά στοιχεία που να συσχετίζουν την περιοδοντίτιδα και τον διαβήτη, υποστηρίζει η Μπρέι. Οι δύο ασθένειες φαίνεται ότι είναι αλληλοτροφοδοτούμενες, προσθέτει: Η περιοδοντίτιδα φαίνεται ότι αυξάνει τον κίνδυνο για διαβήτη και το αντίστροφο. Οι ερευνητές μένει ακόμα να κατανοήσουν πώς μπορεί να λειτουργεί αυτό, αλλά σε μια μελέτη που δημοσιεύθηκε το 2017 οι ερευνητές σημείωσαν ότι η συστημική φλεγμονή που προκαλείται από την περιοδοντίτιδα μπορεί να περιορίσει τη δυνατότητα του σώματος να ανταποκριθεί στην ινσουλίνη ή να στείλει μήνυμα ότι τη χρειάζεται. Σε άλλη μελέτη, που δημοσιεύθηκε πρόσφατα, οι επιστήμονες διαπίστωσαν ότι οι ασθενείς με διαβήτη που λάμβαναν θεραπεία για περιοδοντίτιδα κατέγραψαν μείωση των συνολικών δαπανών υγείας τους κατά 12-14%. «Θεραπεύεις την περιοδοντίτιδα, βελτιώνεις τον διαβήτη», σημείωσε ο Ντασαναγιάκι.

Πνευμονία

Αν μεγάλες ποσότητες βακτηρίων από το στόμα φτάσουν μέσω των αναπνευστικών οδών στους πνεύμονες, αυτό μπορεί να έχει ως αποτέλεσμα μια πνευμονία αναρρόφησης, σύμφωνα με τον δρα Φρανκ Σαναπιέκο, καθηγητή στοματικής βιολογίας στην Οδοντιατρική Σχολή του Πανεπιστημίου του Μπάφαλο. Αυτό το φαινόμενο έχει παρατηρηθεί κυρίως σε ασθενείς που έχουν νοσηλευθεί ή σε ανθρώπους μεγαλύτερης ηλικίας που ζουν σε χώρους φροντίδας ηλικιωμένων και είναι ένας κίνδυνος που απειλεί όσους δεν μπορούν να βουρτσίσουν ή να χρησιμοποιήσουν μόνοι τους οδοντικό νήμα, σημείωσε η δρ Μαρτίνα Μπερτολίνι, επίκουρη καθηγήτρια στην Οδοντιατρική Σχολή του Πίτσμπουργκ. Η προληπτική οδοντιατρική φροντίδα, όπως ο επαγγελματικός καθαρισμός ή η θεραπεία για περιοδοντίτιδα με αντιβιοτικά, μπορεί να μειώσει τον κίνδυνο εμφάνισης αυτού του είδους πνευμονίας, επιβεβαίωσε ο δρ Σαναπιέκο.

Καρδιαγγειακές παθήσεις

Σε μια μελέτη που δημοσιεύθηκε το 2020, μια διεθνής ομάδα ειδικών κατέληξε στο συμπέρασμα ότι υπάρχει σημαντική σύνδεση ανάμεσα στην περιοδοντίτιδα και την καρδιακή προσβολή, στο εγκεφαλικό, στη συσσώρευση αθηρωματικής πλάκας και σε άλλες καρδιαγγειακές παθήσεις. 

Παρότι οι ερευνητές δεν έχουν προσδιορίσει πώς η φτωχή στοματική υγεία μπορεί να οδηγήσει σε επιβάρυνση της υγείας της καρδιάς, υπάρχουν ενδείξεις ότι τα βακτήρια των ούλων μπορεί να ταξιδέψουν από το στόμα στις αρτηρίες σε ασθενείς με αγγειακές παθήσεις, παίζοντας κάποιον ρόλο στην ανάπτυξη της ασθένειας. Επίσης, μια ανακοίνωση της Αμερικανικής Καρδιολογικής Εταιρείας, το 2012, σημείωσε ότι η φλεγμονή στα ούλα σχετίζεται με υψηλότερα επίπεδα φλεγμονωδών πρωτεϊνών στο αίμα οι οποίες έχουν συνδεθεί με κακή καρδιακή υγεία. Κάποιες έρευνες επίσης δείχνουν ότι η καλύτερη στοματική υγιεινή συνδέεται με χαμηλότερα επίπεδα καρδιακών παθήσεων.

Επιπλοκές στην εγκυμοσύνη

Μια σειρά μελετών και ερευνών διαπίστωσαν συσχετισμούς ανάμεσα στην οξεία περιοδοντίτιδα και στα πρόωρα, χαμηλού βάρους μωρά, σημειώνει ο Ντασαναγιάκι. Παρ’ όλα αυτά, χρειάζεται περισσότερη έρευνα για να επιβεβαιωθεί αυτή η σύνδεση. Σε μια μελέτη του 2019, οι ερευνητές διαπίστωσαν ότι η θεραπεία της περιοδοντίτιδας κατά τη διάρκεια της εγκυμοσύνης βελτίωσε το βάρος του μωρού κατά τη γέννα και μείωσε τον κίνδυνο πρόωρου τοκετού ή θανάτου του εμβρύου ή του νεογνού. Σε μελέτη του 2009 οι ερευνητές διαπίστωσαν ότι τα βακτήρια του στόματος μπορούσαν να φτάσουν στον πλακούντα – ενδεχομένως παίζοντας ρόλο στη χοριοαμνιονίτιδα, μια σοβαρή μόλυνση του πλακούντα και του αμνιακού υγρού που μπορεί να οδηγήσει σε πρόωρο τοκετό ή ακόμα και να προκαλέσει επικίνδυνες για τη ζωή επιπλοκές, αν δεν αντιμετωπιστεί θεραπευτικά. 

Οι μελέτες έχουν επίσης δείξει ότι τα βακτήρια του στόματος μπορούν να ενεργοποιήσουν κύτταρα του ανοσοποιητικού συστήματος που κυκλοφορούν στο αίμα, προκαλώντας φλεγμονή στη μήτρα, η οποία μπορεί να επηρεάσει τον πλακούντα και τους εμβρυϊκούς ιστούς. Υπάρχουν μελέτες χρόνων που δείχνουν ότι η περιοδοντίτιδα μπορεί να προκαλέσει πρόωρο τοκετό σε ζώα όπως τα ποντίκια και ότι η θεραπευτική αντιμετώπιση αυτών των μολύνσεων μπορεί να προστατεύσει ενάντια σε πρόωρους τοκετούς ή ελλιποβαρή έμβρυα. 

Άνοια

Οι ερευνητές ενδιαφέρονται ολοένα και περισσότερο για τον ρόλο που διαδραματίζει η στοματική υγεία στην άνοια, ιδιαίτερα στη νόσο Αλτσχάιμερ, τονίζει ο Σαναπιέκο. «Τα βακτήρια που απαντώνται στο στόμα έχουν ταυτοποιηθεί στον εγκεφαλικό ιστό των ασθενών με Αλτσχάιμερ», δηλώνει, υπονοώντας έναν δυνητικό ρόλο τους στην ασθένεια.

Σε μια πρόσφατη μελέτη οι επιστήμονες σημείωσαν ότι τα βακτήρια του στόματος –ιδιαίτερα όσα σχετίζονται με την περιοδοντίτιδα– μπορούν είτε να επηρεάσουν απευθείας τον εγκέφαλο μέσω «μόλυνσης του κεντρικού νευρικού συστήματος» είτε εμμέσως, προκαλώντας «χρόνια φλεγμονή» που φτάνει στον εγκέφαλο. Παρ’ όλα αυτά, δεν υπάρχουν αποδείξεις ότι τα βακτήρια του στόματος μπορούν από μόνα τους να προκαλέσουν Αλτσχάιμερ, σύμφωνα με τους συγγραφείς της μελέτης. Η περιοδοντίτιδα είναι απλώς ένας παράγοντας κινδύνου ανάμεσα σε πολλούς άλλους για τους ανθρώπους που έχουν προδιάθεση να αναπτύξουν Αλτσχάιμερ ή άλλα είδη άνοιας. 

Άλλες ασθένειες

Υπάρχει επίσης ισχυρή σύνδεση ανάμεσα στα βακτήρια του στόματος και σε μια σειρά από άλλες ασθένειες, όπως η ρευματοειδής αρθρίτιδα και η οστεοπόρωση, σημειώνει η Μπρέι. Και νεότερες έρευνες αρχίζουν να συσχετίζουν τα βακτήρια του στόματος με ασθένειες των νεφρών και του ήπατος, αλλά και καρκίνο του στήθους και του παχέος εντέρου.

Τι μπορείτε να κάνετε

Ο καλύτερος τρόπος για να διατηρήσετε καλή στοματική υγεία είναι να ακολουθήσετε την κλασική συμβουλή στοματικής φροντίδας: καλό βούρτσισμα των δοντιών δύο φορές την ημέρα και χρήση οδοντικού νήματος, συμβουλεύει ο Σαναπιέκο. «Δεν θεωρούν όλοι οι άνθρωποι σημαντική τη στοματική τους υγεία και το θυμούνται μόνο όταν έχουν πονόδοντο», προσθέτει. Όμως είναι σημαντικό να είναι κανείς επιμελής και προνοητικός για τη στοματική υγιεινή, όπως είναι και με την άσκηση ή τη διατροφή ή όποιον άλλο τομέα του well-being.

Πηγή: kathimerini.gr

• Ετικέτες δόντια, στόμα